ของหายาก..มักราคาแพง (ไม่) เป็นปกติ

วันนี้ฉันไปทำแล็บตามปกติ ตอนเตรียมอุปกรณ์ทำแล็บตามปกติ ก็มีเรื่องไม่ปกติ ที่ทำให้ฉันตกใจ หน้าซีดผิดปกติ หัวใจเต้นเร็วกว่าปกติ มีเหงื่อที่ฝ่ามือมากกว่าปกติ สาเหตุก็เพราะเจ้าอิเล็กโทรดหรือขั้วไฟฟ้า (Electrode) ที่ใช้ทำการทดลองการกัดกร่อนดันหายไปซะอย่างงั้น ถ้าเป็นของอย่างอื่นหายฉันจะไม่รู้สึกเดือดเนื้อร้อนใจเลย หรืออาจจะไม่รู้ตัวด้วยซ้ำว่ามีของหายไป แต่นี่ดันเป็นอิเล็กโทรดที่ทำจากลวดแพลตินัม (Platinum wire electrode; ที่ใช้แพลตินัมทำขั้วไฟฟ้าเพราะว่าแพลตินัมมีสมบัติต้านทานการกัดกร่อนที่ดีมาก) ถ้าชั่งน้ำหนักดูก็คงหนักไม่กี่กรัม ถ้าเป็นลวดทองแดงหรือลวดทองเหลืองจะไม่ว่าอะไรเลย แต่นี่กลับเป็นแพลตินัมที่มีมูลค่าสูงมากๆ เลยรีบเข้าเว็บ http://www.kitco.com/ เช็คราคาแพลตินัมดูว่าราคาเท่าไหร่ แว๊บแรกเห็นตัวเลขแดงๆ (ราคาตก) ก็แอบดีใจ แต่พอคิดราคาดูแล้ว กรัมหนึ่งตกราวๆ 1,400 บาท ลมก็แทบจับ เพราะถ้าหนักห้ากรัมก็ปาเข้าไป 7,000 บาทแน่ะ คิดเป็นเงินปอนด์แล้วเช่าหออยู่ได้ประมาณหนึ่งสัปดาห์ ค่าหอที่นี่โคตะระแพง แอบอิจฉาคนที่อยู่เมืองอื่นที่ค่าหอถูกกว่านี้เยอะมากๆ แต่ได้เงินเท่ากัน ทั้งๆ ที่ค่าครองชีพที่เมืองนี้ค่อนข้างสูง แต่ได้ค่าใช้จ่ายเท่าเด็กเมืองอื่น เพียงแค่เมืองที่เราอยู่เป็นเมืองที่อยู่นอกลอนดอน เฮ้อ หรือว่าปีหน้าจะย้ายไปอยู่ที่อื่นดีน้า ชักเริ่มรู้สึกท้อแท้กับแล็บการกัดกร่อนจริงๆ มันช่างค่อยๆ กัดกร่อนใจฉันทีละน้อยๆ จนแทบจะไม่เหลือกำลังใจอยู่เลย โอ๊ย! กลับมาเรื่องของหายต่อดีกว่า เห็นมั๊ยว่าของหายนี่มันทำให้จิตใจสับสนวุ่นวายไม่เป็นปกติจริงๆ นึกในใจว่าทำไงดีหนอ จะบอกพี่มากดีหรือเปล่าหนอ หรือจะไปหาซื้อมาคืน โอ๊ย คิดไม่ตก สับสนมากๆ (จริงๆ แล้ว ฉันกลัวโดนซุปตำหนิน่ะ) ไม่คิดว่าจะมีเรื่องผิดปกติเกิดขึ้นจนได้ แต่สุดท้ายฉันก็ต้องบอกพี่มาก จริงๆ เมื่อวานของก็เพิ่งหายมา รู้มั๊ยคืออะไร เสื้อคลุมทำแล็บที่สลักชื่อความเป็นเจ้าของไว้ แต่ดันมีคนหยิบไปจากห้องแล็บจนได้ ไม่เข้าใจจริงๆ คนการศึกษาสูงๆ อยู่ประเทศศิวิไลซ์ ประเทศพัฒนาแล้ว ก็ไร้ระเบียบได้เหมือนกัน ฉันว่าคนพวกนี้ไร้ระเบียบมากกว่าคนในประเทศกำลังพัฒนาอย่างเราๆ ด้วยซ้ำ นอกจากความไร้ระเบียบแล้วเนี่ยนะ เรื่องความสกปรกโสโครกมาเป็นอันดับหนึ่ง โดยเฉพาะเรื่องขยะ ทิ้งขยะกันเกลื่อนกลาด ถังขยะอยู่ตรงหน้าแต่ไม่ทิ้ง ดันขว้างทิ้งลงตรงหน้านั่นแหละ อยากให้ไปทำแบบนี้ที่ประเทศสิงคโปร์จริงๆ เลย คงสนุกน่าดู

ตกลงนี่ฉันยังไม่กลับมาเรื่องของหายอีกเหรอเนี่ย จริงๆ แล้วฉันตั้งใจจะเล่าเรื่องแพลตินัมให้ฟังกันน่ะ เพราะไหนๆ วันนี้เจ้าแพลตินัมก็ทำให้จิตใจฉันไม่เป็นปกติแล้ว ก็ขอพูดถึงของหายาก..มักราคาแพง (ไม่) เป็นปกติ ซะหน่อย แพลตินัม หรือ Platinum เป็นโลหะมีค่าชนิดหนึ่ง จากโลหะมีค่าทั้งหมด 8 ชนิด อันประกอบไปด้วย ทอง (Gold) เงิน (Silver) โรเดียม (Rhodium) พัลลาเดียม (Palladium) อิริเดียม (Iridium) รูธิเนียม (Ruthenium) ออสเมียม (Osmium) และแพลตินัม (Platinum) แพลตินัมมีเลขอะตอม 78 น้ำหนักอะตอม 195.09 โครงสร้างผลึกแบบ FCC (face-centred cubic) มีสีขาว มีความหนาแน่น 21.45 กรัมต่อลูกบาศก์เซนติเมตร มีจุดหลอมเหลวและจุดเดือด 1769 และ 3800 องศาเซลเซียส ตามลำดับ เวลาชั่งน้ำหนักแพลตินัมและโลหะมีค่าชนิดอื่นๆ จะชั่งน้ำหนักเป็นทรอยเวท (troy weight) โดยที่ 1 ปอนด์ทรอย (pound troy) จะเท่ากับ 12 ออนซ์ (ounce troy) หากจะเปลี่ยนน้ำหนักเป็นกรัม (gram) ก็ให้เอาน้ำหนักที่ชั่งได้เป็นออนซ์คูณด้วย 31.104 ก็จะได้น้ำหนักเป็นกรัม (1 ออนซ์ทรอย = 31.104 กรัม) ยกตัวอย่างการคิดราคาแพลตินัมจากราคาต่อออนซ์ (ในเว็บ http://www.kitco.com/) ราคาแพลตินัม ณ วันที่ 31 มกราคม 2550 เวลา 21.44 น. (NY Time) 1 ออนซ์ราคา US$1182 คิดเป็นเงินไทยได้ 42,552 บาท (US$1 = 36 THB) คิดราคาต่อกรัมจะได้ 1,368 บาทต่อกรัม (หาร 42,552 ด้วย 31.104) เป็นต้น เห็นรึยังว่าแพงขนาดไหน สาเหตุที่แพลตินัมมีราคาแพงก็เพราะว่ามันเป็นโลหะที่หายาก และมีสมบัติดี ทั้งเรื่องความขาว ความแวววาว มีความเสถียรสูง คือไม่เกิดปฏิกิริยาออกซิเดชั่น และเฉื่อยต่อการเกิดปฏิกิริยากับกรดหรือสารเคมี แต่ไม่ใช่ว่ากรดจะไม่สามารถกัดแพลตินัมได้เลย เพราะอย่าได้เอาแพลตินัมไปแช่ไว้ในกรดกัดทอง (กรดที่มีส่วนผสมของกรดดินประสิว 1 ส่วนกับกรดเกลืออีก 3 ส่วน) เป็นอันขาด เพราะกรดกัดทอง (aqua regia) สามารถละลายแพลตินัมได้ โดยปกติราคาแพลตินัม (บางคนจะเรียกแพลตินัมว่าทองคำขาว) จะสูงกว่าราคาทองประมาณสองเท่า ไม่รู้ว่าราคาที่สูงของแพลตินัม เป็นสาเหตุทำให้คนนิยมเลือกแหวนแพลตินัมเป็นแหวนหมั้นหรือแหวนแต่งงานหรือเปล่า แต่ฉันว่ามันก็เป็นแค่เรื่องสมมติที่คนเราสร้างค่านิยมขึ้นมา แล้วบอกว่าสิ่งนี้ดี สิ่งนั้นไม่ดี สิ่งนี้ราคาแพง สิ่งนั้นราคาถูก สิ่งนี้มีค่า สิ่งนั้นไม่มีค่า ซึ่งแท้จริงแล้วสิ่งที่ไม่มีค่าเป็นเงินทองของคนๆ หนึ่ง มันอาจจะมีคุณค่าทางจิตใจของอีกคนหนึ่งก็ได้ สำหรับฉัน ขอแค่แหวนดอกไม้ใบหญ้าก็พอ ไม่ต้องถึงกับเป็นแหวนแพลตินัมฝังเพชรหรอก ไม่รู้ว่าชาตินี้จะมีหวังได้สวมแหวนที่นิ้วนางข้างซ้ายกับเขาหรือเปล่า เพราะตั้งแต่โดนมีดเจ้ากรรมจูบไปทีตอนหั่นหอมหัวใหญ่ จนป่านนี้ก็ยังรู้สึกเจ็บจี๊ดๆ ที่แผลอยู่เลย แถมยังทิ้งแผลเป็นไว้ให้สะเทือนใจด้วย ไม่รู้ว่านี่เป็นลางร้ายหรือเปล่า (แอบเชื่อเรื่องโชคลาง ทั้งๆ ที่เรียนทางด้านวิทย์ หุหุ)

แหวนแพลตินัมฝังเพชร

ที่มา: http://www.athensia.com/info/platinum-diamond-wedding-ring.htm

เจ้าแพลตินัมที่เขานำมาทำแหวนหรือเครื่องประดับ จะไม่ใช่เนื้อแพลตินัมที่มีความบริสุทธิ์ 100 เปอร์เซ็นต์ แต่ช่างทองเขาจะผสมโลหะตัวอื่นลงไปเพื่อเพิ่มความแข็งและความแข็งแรงให้สามารถขึ้นรูปเป็นเครื่องประดับได้ (ใครอยากรู้ว่ามันแข็งขึ้นได้อย่างไร ก็เข้าไปอ่านที่นี่นะ http://evilaum.blogspot.com/2006/11/grain-size-effect.html) แพลตินัมบริสุทธิ์จะนิ่มมากจนไม่สามารถขึ้นรูปได้ โดยปกติเขาจะผสมโลหะอื่นลงไปอีก 5 เปอร์เซ็นต์โดยน้ำหนัก ซึ่งจะทำให้มีเนื้อแพลตินัมบริสุทธิ์อยู่ 95 เปอร์เซ็นต์ เราจะเรียกว่า แพลตินัม 950 (Pt 950/ 950 Pt/ 950 Plat เป็นต้น) คือมีแพลตินัมบริสุทธิ์อยู่ 950 ส่วนจาก 1000 ส่วน หมายความว่าถ้าแหวนหนัก 100 กรัม ก็จะมีแพลตินัมบริสุทธิ์อยู่ 95 กรัม อีก 5 กรัมจะผสมด้วยโลหะชนิดอื่น เช่น ทองแดง พัลลาเดียม อิริเดียม โคบอล เป็นต้น โดยส่วนใหญ่จะนิยมเติมอิริเดียม หรือรูธิเนียมลงไป โดยปกติเขาจะไม่นิยมทำต่างหูจากแพลตินัม เนื่องจากน้ำหนักที่ค่อนข้างสูงของแพลตินัมนั่นเอง

บางคนอาจสับสนระหว่างแพลตินัม (ทองคำขาว) กับทองขาว (white gold) ถ้าพูดถึงเครื่องประดับแพลตินัมก็จะหมายถึงแพลตินัม 950 หรือบางคนจะเรียกทองคำขาวก็ไม่ผิด ส่วนทองขาวหรือ white gold นั้น จะเป็นทอง (gold) ที่เติมโลหะนิกเกิลหรือพัลลาเดียมลงไปเพื่อเป็นตัวกัดสีทองให้ทองซึ่งมีสีเหลืองกลายเป็นสีขาว ซึ่งราคาของทองขาวนี้จะแพงกว่าทองผสมหรือทองกะรัต (carat gold) ที่มีความบริสุทธิ์เท่ากันอยู่เล็กน้อย เช่น ทองขาว 14 K (14K white gold) จะแพงกว่า ทอง 14 K (14K yellow gold) แล้วถ้ามีคนให้แหวนแพลตินัมคุณมาหนึ่งวง คุณจะทราบได้อย่างไรว่าเป็นแพลตินัมจริงหรือปลอม เรามีวิธีตรวจสอบง่ายๆ คือ แหวนแพลตินัมที่มีขนาดและรูปแบบเหมือนกันกับแหวนทองขาวทุกประการ จะมีน้ำหนักมากกว่า เนื่องจากแพลตินัมมีความหนาแน่น (density) สูงกว่าทองนั่นเอง เราสามารถหาความหนาแน่นของแหวนแพลตินัมได้คร่าวๆ โดยชั่งน้ำหนักแหวนเป็นกรัม และหาปริมาตรของแหวนตามวิธีทางเรขาคณิต โดยใช้หน่วยความยาวเป็นเซนติเมตร จะทำให้หาปริมาตรได้ในหน่วยลูกบาศก์เซนติเมตรได้ แล้วนำน้ำหนักที่มีหน่วยเป็นกรัม หารด้วยปริมาตรที่มีหน่วยเป็นลูกบาศก์เซนติเมตร จะได้ความหนาแน่นในหน่วย กรัมต่อลูกบาศก์เซนติเมตร (แพลตินัม 950 จะมีความหนาแน่นต่ำกว่าแพลตินัมบริสุทธิ์อยู่เล็กน้อย) เท่านี้ก็จะช่วยให้เราไม่โดนหลอกได้

หลังจากที่ฉันแบกหน้าซีดของฉัน ไปบอกพี่มากว่าฉันทำลวดแพลตินัมหาย แกก็ทำหน้าเฉยๆ แกช่างเป็นคนใจเย็นจริงๆ เลย แกช่วยฉันหาจนทั่วห้อง ค่อยๆ คิดว่ามันจะไปอยู่ตรงไหนได้บ้าง จนแกเดินมาหาตรงอ่างล้างมือ กวาดตาไปสักพัก แกก็ใช้มือหยิบขึ้นมาแล้วบอกว่าอยู่นี่ไง น่าแปลกจริงๆ คุณรู้มั๊ย ฉันมองหาอยู่ตรงนั้นสามรอบ แต่กลับไม่เจอ ไม่รู้มีอะไรบังตาไว้ เป็นอาถรรพ์อะไรหรือเปล่าก็ไม่รู้ แต่คงไม่ใช่หรอก เพราะฉันเป็นคนหาอะไรไม่ค่อยเจอมาตั้งแต่เด็กๆ แล้วล่ะ พ่อ แม่และพี่สาวฉันรู้ดีว่า ถ้าใช้ให้ไปหาอะไรให้ ไม่มีทางเจอแน่ๆ ทางที่ดีไปหาเองดีกว่า ของธรรมดาทั่วๆ ไป ฉันยังหาไม่เจอเลย จะเอาอะไรกับของหายาก...ราคาแพง ถ้าให้ฉันช่วยหา คงไม่มีทางเจอหรอก